107 học giả đạt giải Nobel phản đối chiến dịch chống cây trồng biến đổi gen

Hơn 100 học giả đạt giải Nobel đã cùng ký bức thư ngỏ kêu gọi tổ chức Greenpeace (Hoà bình xanh) thay đổi quan điểm phản đối thực phẩm biến đổi gen. Cụ thể, Greenpeace cần ngưng chiến dịch ngăn chặn sự phát triển của một chủng lúa biến đổi gen mới mà theo những người ủng hộ, có thể kháng lại sự thiếu hụt Vitamin A và hạn chế khả năng gây mù loà hoặc tử vong ở trẻ em thuộc những quốc gia đang phát triển.

Nội dung bức thư có viết: “Chúng tôi kêu gọi Greenpeace nhanh chóng tái đánh giá những trải nghiệm của nông dân và người tiêu dùng trên toàn thế giới về những cây trồng, thực phẩm được cải tiến bởi công nghệ sinh học, công nhận những phát hiện nghiên cứu của các tổ chức khoa học có thẩm quyền và cơ quan chức năng, và ngưng chiến dịch chống lại cây trồng biến đổi gen (GMO) nói chung và giống Lúa/Gạo Vàng (Golden Rice) nói riêng.”

Chiến dịch phản đối quan điểm của Greenpeace được khởi xướng bởi Richard Roberts, Giám đốc Khoa học của Viện nghiên cứu New England Biolabs, và Phillip Sharp, chủ nhân giải Nobel Sinh lý học và Y khoa cho công trình khám phá ra chuỗi gen intron. Sáng thứ Năm ngày 30/6 vừa qua, nhóm các nhà khoa học ủng hộ chiến dịch này đã tổ chức buổi họp báo ở Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia toạ lạc tại thủ đô Washington, Hoa Kỳ.

“Chúng tôi là những nhà khoa học. Chúng tôi hiểu tính logic của khoa học. Không khó để nhận ra những gì Greenpeace đang làm là phản khoa học và gây ảnh hưởng tiêu cực.” – Báo The Washington Post dẫn lời ông Roberts. “Ngay từ đầu, Greenpeace và những phe ủng hộ họ đã cố tình đi chệch hướng nhằm hù doạ dư luận. Một chiêu trò giúp bọn họ trục lợi vì mục đích cá nhân.”

Roberts cho biết ngoại trừ chuyện này ra, ông vẫn rất ủng hộ nhiều hoạt động khác của Greenpeace và hy vọng rằng sau khi đọc bức thư, tổ chức môi trường phi chính phủ này sẽ “thừa nhận sai lầm của mình và tập trung hơn vào những gì vốn được họ làm tốt”.

Phía Greenpeace đến nay vẫn chưa đưa ra câu trả lời chính thức cho bức thư ngỏ này. Mặc dù không phải tổ chức duy nhất phản đối cây trồng biến đổi gen nhưng Greenpeace, với độ phủ sóng rộng khắp toàn cầu, tạo nên tầm ảnh hưởng lớn mạnh nhất trong chiến dịch ngăn cấm giống Lúa/Gạo Vàng.

Danh sách chữ ký trong thư giờ đã đạt số lượng 107, trong khi theo ước tính của ông Roberts, trên thế giới chỉ còn lại khoảng 296 người đoạt giải Nobel hiện vẫn còn sống.

Nhà sinh học tế bào Randy Schekman của Đại học California tại Berkeley (Giải Nobel Sinh lý học và Y khoa năm 2013) chia sẻ với truyền thông báo giới: “Thật ngạc nhiên khi có những tổ chức thông thường rất ủng hộ khoa học khi nói về vấn đề biến đổi khí hậu hay tiêm chủng phòng ngừa bệnh tật cho con người, vậy mà giờ với tương lai hệ trọng của nền nông nghiệp thế giới, họ lại kịch liệt phản đối quan điểm đã được thống nhất giữa các nhà khoa học.”

Trở lại với bức thư: “Các tổ chức khoa học và cơ quan chức năng trên thế giới liên tục khẳng định chắc chắn sự an toàn của cây trồng và thực phẩm có sự can thiệp của công nghệ sinh học, nếu không muốn nói là an toàn hơn bất cứ phương pháp nuôi trồng nào khác. Đến nay, chưa có bất kỳ trường hợp được xác thực nào xác minh những hệ quả xấu cho sức khoẻ từ việc tiêu thụ sản phẩm biến đổi gen của người và động vật. Cả vấn đề môi trường, cây trồng biến đổi gen cũng được chứng minh rất ít gây ảnh hưởng tiêu cực, không những thế còn đóng góp lợi ích vào hệ sinh thái đa dạng toàn cầu.”

“Greenpeace đã và đang không ngừng chĩa mũi dùi về phía Lúa/Gạo Vàng. Cần phải biết rằng, đây là giống lúa/gạo có khả năng giảm thiểu nguy cơ mù loà hoặc tử vong gây ra bởi sự thiếu hụt Vitamin A, tình trạng rất thường được thấy ở những người dân nghèo ở khu vực Châu Phi và Đông Nam Á.”

“Tổ chức Y tế Thế giới WHO ước tính khoảng 250 triệu người trên thế giới mắc chứng thiếu hụt Vitamin A, với 40% trong số đó là trẻ em dưới 5 tuổi ở những nước đang phát triển. Dựa trên số liệu của UNICEF, 1-2 triệu trường hợp tử vong hàng năm là do triệu chứng làm suy yếu hệ miễn dịch này và đặt trẻ em cũng như trẻ sơ sinh vào tình trạng vô cùng nguy hiểm. Thiếu hụt Vitamin A cũng là nguyên nhân hàng đầu gây mù loà ở trẻ em, với số lượng trường hợp lên đến 250000 – 500000 mỗi năm. Một nửa trong số đó qua đời chỉ sau khoảng 12 tháng mất đi thị lực.”

Một quan điểm khoa học đã được thống nhất rằng công nghệ chỉnh sửa gen trong phòng thí nghiệm không hề nguy hiểm hơn thay đổi thông qua phương pháp nhân giống truyền thống. Bên cạnh đó, cây trồng biến đổi gen còn mang lại lợi ích cho sức khoẻ và môi trường, đơn cử như hạn chế đáng kể lượng thuốc trừ sâu cần sử dụng. Theo báo cáo vừa được công bố trong tháng Năm của Viện nghiên cứu Mỹ về Khoa học, Kỹ thuật và Y tế, không có bằng chứng thuyết phục chứng minh những tác hại của cây trồng biến đổi gen đối với sức khoả con người và môi trường. Tuy nhiên, viện cũng đồng thời cảnh báo rằng vẫn còn quá sớm để khẳng định tính an toàn của những giống sinh vật còn khá mới mẻ này.

Những người phản đối GMO cho rằng chúng không an toàn cho con người và động vật, đồng thời chưa thể hiện được khả năng cải thiện năng suất cây trồng, dẫn đến việc sử dụng quá liều lượng thuốc trừ cỏ và nguy cơ lây lan gen biến đổi vượt ra ngoài ranh giới cho phép của các trang trại.

Greenpeace tuyên bố rằng việc đưa GMO vào môi trường tự nhiên cũng chẳng khác nào một hình thức “gây ô nhiễm di truyền”. Website chính thức của tổ chức ra thông báo:

“Dựa trên kỹ thuật di truyền, các nhà khoa học có thể tạo ra những thực vật, động vật hay vi sinh vật với những thao tác biến đổi gen một cách thiếu tự nhiên. Những sinh vật biến đổi gen này có thể lây lan trong môi trường thiên nhiên và tự do giao phối với các sinh vật tự nhiên, qua đó gây ô nhiễm môi trường ‘thuần chủng, không biến đổi gen’ và khiến các thế hệ tương lai bị xáo trộn mà không thể lường trước hay kiểm soát.”

Nói chung, hầu hết tất cả các loại cây trồng và vật nuôi đều đã được biến đổi gen. Không còn những con bò hoang, trong khi những cánh đồng ngô hiện nay ở Mỹ là kết quả của nhiều thế kỷ biến đổi gen thông qua phương pháp gây giống truyền thống. Cây trồng biến đổi gen bắt đầu trở nên phổ biến vào giữa thập niên 90 của thế kỷ trước và ngày nay, đa số các loại ngô, đậu tương và bông đều đã được “tinh chỉnh” để tăng cường khả năng kháng sâu bệnh, côn trùng hay chống chịu lại thuốc trừ cỏ.

Làn sóng phản đối GMO còn tập trung chủ yếu vào những tác động lên kinh tế và xã hội của những loại cây trồng biến đổi biến đổi gen trong phòng thí nghiệm này. Greenpeace đưa ra lời cảnh báo các tập đoàn lớn trong ngành cung cấp lương thực, rằng người nông dân sẽ phải hứng chịu hậu quả. Gần đây, một phát ngôn viên đã công bố với truyền thông ấn phẩm của tổ chức mang tựa đề “20 năm thất bại: Vì sao cây trồng biến đổi gen không thể giữ đúng lời hứa của mình”.

Cuộc tranh cãi không hồi kết giữa các nhà khoa học chính thống và những nhà hoạt động môi trường này không phải là cái gì đó mới lạ, vậy nên có rất ít lý do để tin rằng bức tâm thư với cả trăm chữ ký của các học giả chiến thắng giải Nobel này sẽ có thể thuyết phục và thay đổi quan điểm của những người phản đối GMO.

Dẫu vậy thì giáo sư Martin Chalfie từ Đại học Columbia, đồng sở hữu giải Nobel Hoá học năm 2008 với công trình nghiên cứu một loại protein phát sáng, lại có tinh thần lạc quan hơn về chiến dịch ủng hộ GMO của ông và những học giả khác.

“Có gì đặc biệt ở những người từng giành giải Nobel? Tôi không chắc mình có điểm gì hơn những nhà khoa học khác cũng đang ngày đêm nghiên cứu về vấn đề này nhưng chúng tôi, với khả năng chuyên môn đã được chứng minh, công nhận bằng giải thưởng danh giá đó, có lẽ sẽ có được tầm nhìn rộng rãi, đa chiều và đúng đắn hơn. Tôi tin rằng thẳng thắn nói ra mọi thứ suy nghĩ trong đầu là điều cần thiết, nhất là khi khoa học đang không được tôn trọng lắng nghe một cách đúng mực như lúc này.”

Ông Roberts chia sẻ rằng mình từng vận động nhiều chiến dịch trong quá khứ nhằm tìm cách tận dụng tầm ảnh hưởng của các khôi nguyên Nobel. Đơn cử như năm 2012, ông kêu gọi chính quyền Trung Quốc phóng thích “tù nhân chính trị” Liu Xiabo, nhà hoạt động nhân quyền từng giành giải Nobel Hoà bình. Roberts cho biết ông quyết định chạy chiến dịch ủng hộ GMO sau khi nghe được rằng các đồng nghiệp nghiên cứu khoa học của mình bị những tổ chức phản đối GMO như Greenpeace cản trở gây khó dễ.

Ngày 30/6 vừa qua tại thủ đô Manila của Philippines, Greenpeace chính thức đưa ra lời phản hồi. Bà Wilhelmina Pelegrina, nhà vô địch chiến dịch của Greenpeace khu vực Đông Nam Á, phát biểu:

“Những lời cáo buộc về việc ngăn cấm giống Lúa/Gạo Vàng biến đổi gen là hoàn toàn vô căn cứ. Mất đến hơn 20 năm nghiên cứu nhưng Lúa/Gạo Vàng vẫn là một giải pháp thất bại và hiện tại không còn được lưu hành trên thị trường. Như khẳng định của Viện nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế, giống lụa/gạo này vẫn chưa được chứng minh khả năng giải quyết sự thiếu hụt Vitamin A. Rõ ràng rằng, chúng ta đang tranh luận về một thứ mà bản thân nó thậm chí còn không tồn tại.”

“Các tập đoàn đang ‘thần thánh hoá’ giống Lúa/Gạo Vàng này nhằm mở đường cho những cây trồng biến đổi gen mang lợi ích kinh tế khác dễ dàng được chấp nhận trên toàn thế giới. Suốt 20 năm qua, thử nghiệm tốn kém này đã thất bại trong việc đưa ra kết quả, trong khi đó còn làm lu mờ những phương pháp khác vốn đã được chứng minh tính hiệu quả. Vậy nên thay vì tập trung đầu tư vào thứ đắt đỏ sặc mùi PR này, chúng ta cần phải giải quyết nạn suy dinh dưỡng bằng một chế độ ăn, có cách tiếp cận hợp lý hơn với nguồn lương thực và nền nông nghiệp sinh thái.”

Về những giải pháp thay thế:

“Giải pháp duy nhất đảm bảo giải quyết nạn suy dinh dưỡng là một chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng. Cung cấp lương thực thực phẩm cho người dân dựa trên nền nông nghiệp sinh thái sẽ không chỉ giải quyết nạn suy dinh dưỡng, đó còn là giải pháp linh hoạt để thích ứng tốt với vấn đề biến đổi khí hậu. Chúng tôi đã khảo sát ý kiến của nhiều cộng đồng tại Philippines và họ đều bày tỏ lo ngại về việc tiêu thụ giống Lúa/Gạo Vàng biến đổi gen như một giải pháp. Thật vô trách nhiệm khi cứ áp đặt Lúa/Gạo Vàng biến đổi gen như một loại ‘thần dược’ cho tất cả mọi người, trong khi vẫn còn nhiều giải pháp khác an toàn và hiệu quả hơn ở ngoài kia.”

“Greenpeace đã và đang làm việc với các đối tác phi chính phủ và nông dân ở Philippines để tăng cường khả năng phục hồi khí hậu. Chính phủ và các tổ chức nhân đạo có thể tham gia hỗ trợ hiệu quả những hoạt động này, bằng cách đầu tư vào nền nông nghiệp sinh thái thích ứng với biến đổi khí hậu và tạo điền kiện thuận lợi để người nông dân tiếp cận với một chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng. Tất cả những điều này, thay vì cứ đi ném tiền qua cửa sổ cho cái gọi là Lúa/Gạo Vàng biến đổi gen.”

Link bài gốc: 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs

Báo chí quốc tế đưa tin về sự kiện này

• New York Times: Stop Bashing G.M.O. Foods, More Than 100 Nobel Laureates Say
• Reuters: Nobel laureates urge Greenpeace to stop opposing GMOs
• Forbers: More Than 100 Nobel Laureates Call Out Greenpeace For Anti-GMO Obstruction In Developing World
• Science Alert: 107 Nobel Laureates Just Signed a Letter Slamming Greenpeace Over GMOs
• Huffington Post: More Than 100 Nobel Laureates Demand Greenpeace End Anti-GMO Crusade