Sử dụng thuốc “4 đúng” vì sức khoẻ cây trồng và con người

Dựa trên kết quả và phản hồi tích cực của khán giả sau buổi toạ đàm đầu tiên về chủ đề “Nghiên cứu, phát triển và quản lý thuốc BVTV” (phát sóng ngày 8/11/2024),  các đơn vị tổ chức đã tiếp tục phối hợp thực hiện buổi toạ đàm tiếp theo với trọng tâm nhằm giải đáp những câu hỏi, ý kiến của nông dân và khán giả về cách thức sử dụng thuốc BVTV an toàn – hiệu quả để vừa phát huy lợi ích của thuốc, vừa hạn chế tối đa các tác động không mong muốn từ sử dụng thuốc tới nông sản, môi trường và sức khoẻ con người. Toạ đàm lần này cũng được đồng phát sóng trên báo điện tử Báo Dân Việt, các trang mạng xã hội chính thức của CropLife Việt Nam và nền tảng Facebook của một số công ty thành viên.

Xuyên suốt chương trình, các chuyên gia đã cung cấp kiến thức cơ bản về Quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp (IPHM), làm rõ vai trò và các nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV an toàn theo hướng canh tác bền vững. Ngoài ra, các chính sách và chương trình hỗ trợ bà con áp dụng các công nghệ mới và thực hành sử dụng thuốc an toàn cũng được các chuyên gia bàn luận và chia sẻ một cách cụ thể. Thống kê sơ bộ qua các nền tảng trực tuyến, chương trình ghi nhận sự hưởng ứng và quan tâm lớn từ khán giả, đặc biệt là nông dân, với hơn 2.300 lượt theo dõi và 700 câu hỏi trực tuyến về các nội dung được thảo luận tại toạ đàm.

 Nguyên tắc ‘4 đúng’: ‘Kim chỉ nam’ cho nông dân khi sử dụng thuốc BVTV

Nguyên tắc “4 đúng” – bao gồm đúng thuốc, đúng lúc, đúng nồng độ – liều lượng và đúng cách được ông Bùi Xuân Phong, Trưởng phòng Bảo vệ thực vật – Cục BVTV (Bộ NN&PTNT) nhấn mạnh như là giải pháp có tính định hướng và tiên quyết cho nông dân khi sử dụng thuốc BVTV. Giải đáp thắc mắc của khán giả, ông Phong giải thích sẽ không có “đúng” nào là quan trọng nhất, bởi cả “4 đúng” đều có vai trò như nhau trong việc duy trì hiệu lực của thuốc BVTV, hạn chế nguy cơ tồn dư hóa chất trong nông sản và đảm bảo an toàn đối với sức khoẻ và môi trường. Ngoài ra, ông Phong còn cung cấp thêm một số kiến thức nền tảng về 2 phương pháp tiếp cận IPM (Quản lý dịch hại tổng hợp) và IPHM (Quản lý sức khoẻ cây trồng tổng hợp). Cả 2 chiến lược này nếu được áp dụng trong canh tác thực tế sẽ giúp nông dân cắt giảm chi phí, giảm sự phụ thuộc, lạm dụng thuốc BVTV, trong khi vẫn đảm bảo năng suất và chất lượng nông sản.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của ông Nguyễn Hoàng Sơn, Trưởng nhóm Quản lý tính kháng – đại diện đến từ Hiệp hội CropLife Việt Nam, ở cả 2 chiến lược trên, thuốc BVTV vẫn được coi là một công cụ quan trọng để bảo vệ cây trồng. Việc áp dụng theo IPM hay IPHM không đồng nghĩa sẽ loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng thuốc BVTV, thay vào đó, cân nhắc sử dụng khi cần thiết – ở thời điểm sâu bệnh bùng phát mạnh vượt “ngưỡng kinh tế”* hoặc cần kiểm soát nhanh. Điểm quan trọng mà nông dân cần lưu ý đó là tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc “4 đúng”, luân phiên sử dụng thuốc theo phương thức tác động (MoA), đồng thời phối kết hợp thuốc sinh học và hóa học nhằm hạn chế tình trạng sâu bệnh và cỏ dại hình thành tính kháng thuốc và phát huy tối đa hiệu lực của các sản phẩm thuốc trong lâu dài.

Quản lý tính kháng thuốc BVTV: Bí quyết tối ưu hoá hiệu quả và kéo dài ‘vòng đời’ của thuốc

Trả lời câu hỏi của khán giả về khả năng tự ý điều chỉnh liều lượng pha thuốc BVTV, TS. Đinh Văn Thành, chuyên gia thuốc BVTV, nguyên Trưởng bộ môn Miễn dịch thực vật – Viện BVTV cảnh báo,việc thay đổi nồng độ một cách tuỳ tiện hoặc sử dụng liên tục một loại thuốc có phương thức tác động (Mode of Action – MoA) giống nhau trong một thời gian dài có thể dẫn tới tình trạng sâu bệnh và cỏ dại hình thành tính kháng thuốc, gây giảm hiệu quả phòng trừ và gia tăng chi phí sản xuất. Do đó, chuyên gia khuyến khích nông dân cần thực hiện pha thuốc theo đúng hướng dẫn ghi trên bao nhãn của nhà sản xuất, luân canh cây trồng, sử dụng thuốc có phương thức tác động khác nhau, đồng thời kết hợp với các biện pháp sinh học để hạn chế sự phát triển tính kháng.

Cùng trao đổi về vấn đề trên, ông Nguyễn Hoàng Sơn nhấn mạnh, bên cạnh việc tuân thủ nguyên tắc “4 đúng”, bà con cũng cần lưu tâm tới thực hành phun luân phiên thuốc có số nhóm MoA khác nhau. Hiện nay, các công ty thành viên của Hiệp hội CropLife Việt Nam đang tiên phong và tự nguyện dán nhãn thông tin về MoA trên bao gói thuốc để hỗ trợ các cơ quan quản lý và nông dân trong việc tập huấn, lựa chọn và sử dụng thuốc đúng cách. Theo ông Sơn, một giải pháp đơn giản mà bà con có thể an tâm và sử dụng thuốc có MoA khác nhau, đó là luân phiên hoặc áp dụng đồng thời thuốc hoá học và sinh học giữa các vụ hoặc ở các thời điểm khác nhau trong 1 vụ. Điều này không chỉ giúp nông dân chủ động lựa chọn và lên kế hoạch phun thuốc phù hợp, mà còn đảm bảo hiệu quả trong phòng trừ sinh vật gây hại và quản lý tính kháng thuốc một cách hiệu quả.

Kết hợp thuốc BVTV sinh học và hóa học vì lợi ích toàn diện

Trao đổi tại chương trình, bà Bùi Thanh Hương, Trưởng phòng Quản lý thuốc BVTV – Cục BVTV (Bộ NN&PTNT) cho rằng, việc kết hợp thuốc BVTV sinh học và hóa học là xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp bền vững. Cả thuốc sinh học và hoá học đều có những ưu, nhược điểm riêng nên nông dân cần phối hợp sử dụng linh hoạt cả 2 loại thuốc này để tối ưu hoá hiệu quả bảo vệ cây trồng mà không làm tăng nguy cơ gây hại đến con người và môi trường. Khi sử dụng, nông dân cũng cần lựa chọn thuốc nằm trong Danh mục được phép sử dụng theo quy định Nhà nước, luôn luôn ghi nhớ áp dụng “4 đúng”, đọc kỹ hướng dẫn trên bao bì để đảm bảo an toàn cho cây trồng, môi trường và sức khỏe của người sử dụng.

Đồng quan điểm với nhận định trên, TS. Đinh Văn Thành cũng khuyến cáo bà con cần sử dụng các chế phẩm sinh học từ giai đoạn sớm, do các sản phẩm này thường mất một thời gian để phát huy tác dụng trên các đối tượng sinh vật gây hại. Việc sử dụng thuốc sinh học ở giai đoạn đầu cũng giúp nông dân sử dụng thuốc hóa học ở giai đoạn sau tốt hơn, bởi chỉ khi sinh vật gây hại phát triển vượt “ngưỡng kinh tế” thì mới cần phải dùng đến thuốc hóa học.

Vai trò then chốt của công tác đào tạo và truyền thông trong việc nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng thuốc BVTV có trách nhiệm

Từ phía cơ quan quản lý, bà Bùi Thanh Hương tái khẳng định hướng dẫn sử dụng thuốc BVTV đúng cách là ưu tiên hàng đầu, khi Cục BVTV luôn coi đây là một hoạt động cốt lõi và xuyên suốt, mang lại lợi ích lâu dài cho nền nông nghiệp. Theo đó, rất nhiều chương trình tập huấn, tài liệu truyền thông đã được Cục BVTV tích cực triển khai thời gian qua nhằm nâng cao nhận thức và hướng dẫn nông dân về các phương pháp sử dụng thuốc BVTV đúng cách và hiệu quả. Bên cạnh đó, Cục cũng đã phối hợp với các bên liên quan nhằm thúc đẩy việc áp dụng các cải tiến công nghệ mới, ví dụ như việc phun thuốc bằng drone, nhằm đảm bảo an toàn về sức khoẻ, an toàn thực phẩm và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp chất lượng.

Từ phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoàng Sơn cũng chia sẻ việc tiến hành tập huấn, đào tạo thường xuyên cho người dùng và các bên liên quan về hướng dẫn sử dụng các sản phẩm BVTV luôn là một trong những cam kết quan trọng và lâu dài của các thành viên CropLife, bên cạnh các hoạt động nghiên cứu, phát triển các sản phẩm BVTV mới, cải thiện hơn. Song song với các hoạt động hợp tác đang triển khai giữa CropLife và Cục BVTV, các công ty thành viên cũng luôn chú trọng thực hiện các hoạt động để hỗ trợ nông dân tiếp cận tới các chương trình tập huấn, cung cấp tài liệu và thông tin hữu ích nhằm tăng cường hiểu biết về sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả vì sức khoẻ và sự an toàn khi tiếp xúc với thuốc BVTV.

Trải qua 2 buổi phát sóng, chuỗi toạ đàm trực tuyến “Hiểu đúng về thuốc BVTV” đã mang lại nhiều thông tin bổ ích và giải pháp thiết thực cho khán giả trong việc sử dụng thuốc BVTV một cách an toàn, hiệu quả. Chương trình đã không chỉ tạo ra diễn đàn chia sẻ kiến thức, mà còn là cầu nối giữa các nhà quản lý, nhà khoa học và nông dân nhằm giải đáp các thắc mắc về sử dụng thuốc BVTV hiệu quả, từ đó giúp công chúng có cái nhìn công bằng hơn về các sản phẩm thuốc BVTV. Sự thay đổi trong nhận thức và thực hành canh tác của nông dân – đối tượng “nòng cốt” trong chuỗi giá trị nông nghiệp, được kì vọng sẽ góp phần từng bước xây dựng nền kinh tế nông nghiệp hiện đại, an toàn và bền vững.

——–

Quý vị khán giả có thể xem lại các nội dung chính được tường thuật trên Báo điện tử Dân Việt và video của buổi toạ đàm thứ hai tại đường dẫn dưới đây:

• Bài tường thuật: Xem thêm tại đây.
• Video toạ đàm thứ hai: https://fb.watch/wWrKCxCB_y/

* Ngưỡng kinh tế: là mốc mà mức độ sinh vật gây hại tăng lên bắt đầu gây ra thiệt hại cho cây trồng có ý nghĩa kinh tế.