Việc sử dụng thuốc trừ sâu giả hoặc thuốc trừ sâu có hàm lượng hoạt chất thấp hơn so với mức được ghi trên bao bì hay những loại thuốc có hoạt chất không rõ nguồn gốc đang ngày một tăng đã gây ra các tổn thất lớn cho nông dân, ngừoi tiêu dùng và các đơn vị nghiên cứu – phát triển sản phẩm.
Hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng
Một nghiên cứu tại khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long đã chỉ ra: đối chiếu các trường hợp được ghi nhận, nông dân bị mất đi khoảng 70% sản lượng cây trồng do sử dụng các sản phẩm thuốc giả). Ngoài ra, điều này còn gây hậu quả lớn đối với an toàn thực phẩm, sản phẩm bị trả về khi xuất khẩu và từ đó ảnh hưởng tới phát triển nông nghiệp bền vững. Thiếu hụt ngân sách và nhân lực đã dẫn đến việc quản lý lỏng lẻo thị trường thuốc, đặc biệt thị trường phía Nam gần như bị bị mất kiểm soát. Trên thực tế các loại thuốc giả nhưng có bao bì ghi tên các nhãn hàng nổi tiếng đã tồn tại khá lâu nay trên thị trường. Tồi tệ hơn là các sản phẩm thuốc giả này lại được bán với giá rẻ hơn rất nhiều. Một số chi cục trồng trọt và BVTV tại khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long đã thừa nhận rằng họ đã không thực hiện tốt nhiệm vụ trong việc ngăn ngừa và hạn chế tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng hiện nay.
Bên cạnh đó, hệ thống quy định pháp luật và cơ chế thực thi pháp chưa hoàn thiện và không đầy đủ ở cấp độ thị trường; cơ quan thực thi hạn chế kiến thức về luật sở hữu trí tuệ cũng làm cho vấn đề trở nên khó khăn hơn. Hơn nữa, thủ thuật ngày càng tinh vi của một số đơin vị sản xuất khi cho thêm hoạt chất (AI) chưa đăng ký vào sản phẩm mà không ghi nhãn đã gây ra các nguy hiểm đối với an toàn thực phẩm và dư lượng thuốc trừ sâu không mong muốn. Hiệp hội Chè Việt Nam đã từng báo động về vấn đề này do hàng xuất khẩu của Việt Nam bị buộc trả về từ các nước nhập khẩu.
Các sản phẩm thuốc BVTV giả, nhái đang là vấn đề xã hội nhức nhối bởi nó không chỉ ảnh hưởng tiêu cực tới năng suất cây trồng và cuộc sống của người nông dân, mà còn đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của doanh nghiệp và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Các hành vi ngăn chặn và xử lý đối với việc giả mạo thuốc BVTV cần phải có tác động ngăn chặn mạnh mẽ trong bối cảnh các loại tội phạm này đã tăng lên với các thủ đoạn phức tạp hơn. Tình trạng này không chỉ gây thiệt hại lớn cho sức khỏe và thu nhập của nông dân, tới thị trường và uy tín nông nghiệp Việt Nam trong thương mại quốc tế mà còn gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước và hoạt động kinh doanh doanh nghiệp hợp pháp. Điều này đòi hỏi hành động quyết liệt của tất cả các bên liên quan
Chống lại và ngăn chặn các loại thuốc trừ sâu giả, không đạt tiêu chuẩn là hành động quan trọng và cần phải được thực thi và tăng cường bởi cơ quan có liên quan bao gồm việc khai thác các nguồn lực cần thiết. Vì vậy, một cơ chế thực thi pháp luật có tính răng đe hơn kết hợp với hoạt động nâng cao nhận thức và đào tạo sẽ tạo tiền đề để xây dựng Việt Nam trở thành một nhà sản xuất và xuất khẩu nông sản và thực phẩm uy tín. Các sản phẩm bất hợp pháp ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế vì khi đó các cách tân, sáng tạo giải pháp mới cứu bị cản trở trong khi điều này đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy năng suất nông nghiệp, phát triển nông thôn, cũng như tính bền vững về môi trường.
Đề xuất giải pháp
- Nâng cao trình độ nhận thức và trách nhiệm của các cán bộ thị trường về luật sỡ hữu trí tuệ để ỗ trợ phát hiện những vị phạm về quyền sỡ hữu trí tuệ tại thị trường
- Tăng cường các hình phạt cao đối với các hành vi vi phạm trong sản xuất và buôn bán thuốc BVTV giả, nhái, kém chất lượng
- Theo dõi và giám sát việc sử dụng các nguyên liệu thuốc BVTV một cách chặt chẽ hơn
- Thực thi thanh tra, kiểm soát và quản lý nghiêm hơn các trường hợp có vấn đề
- Thực hiện các quy định hiện đối với việc sử dụng các sản phẩm thuốc BVTV giả, vi phạm
- Thực hiện các quy định hiện có về nhãn sản phẩm và hướng dẫn sử dụng
- Nâng cao nhận thức của nông dân, người sản xuất và các đơn vị bán lẻ về việc sử dụng không hợp pháp các sản phẩm thuốc giả, kém chất lượng
- Tổ chức, với sự hỗ trợ của khối tư nhân, các chương trình tập huấn của nông dân, người sản xuất và các đại lý thuốc BVTV.
