Nghiên cứu độc lập đánh giá tác động của lệnh cấm sử dụng các sản phẩm hoá chất nông nghiệp tại Sri Lanka

Vào tháng 4/2021, Chính Phủ Sri Lanka đã ban hành lệnh cấm nhập khẩu và sử dụng các sản phẩm hoá chất nông nghiệp (bao gồm cả thuốc BVTV và phân bón) và chủ động thúc đẩy sử dụng các vật tư đầu vào hữu cơtrong trong sản xuất nông nghiệp. Sự thay đổi chính sách này đã dẫn đến việc sụt giảm năng suất nông nghiệp nghiêm trọng và khiến giá thực phẩm gia tăng đột biến trên cả nước. Những thách thức khác như đại dịch Covid-19 đã làm nền kinh tế của toàn bộ Sri-Lanka rơi vào tình trạng suy thoái nghiêm trọng hơn từ giữa năm 2021.

Sau đó (tháng 11/2021), chính phủ đã rút bỏ phần nào lệnh cấm, cho phép nhập khẩu vật tư đầu hoá chất đầu vào cho một số cây trồng xuất khẩu quan trọng. Tuy nhiên, việc trợ cấp phân bón hóa học không được khôi phục, do đó giá lương thực vẫn ở mức cao (và thiếu hụt) do năng suất của các loại cây trồng chính như lúa gạo vẫn chưa thể được phục hồi. Trước tình hình đó, rất nhiều ý kiến lo ngại rằng, các tác động tiêu cực ngày càng lớn sẽ làm gia tăng việc sử dụng những sản phẩm thuốc BVTV bất hợp pháp.

Tổ chức Kynetec – đơn vị nghiên cứu thị trường hàng đầu về lĩnh vực nông nghiệp và sức khoẻ động vật, đã thực hiện phỏng vấn với 483 nông dân sản xuất vừa và nhỏ trên khắp Sri Lanka trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 7/2022. Hầu hết tất cả nông dân tham gia phỏng vấn đều cho rằng việc mua các vật tư nông nghiệp đầu vào thông thường gặp rất nhiều khó khăn sau khi chính phủ áp đặt lệnh cấm vào năm 2021 (xảy ra trong khoảng vụ mùa MAHA tại Sri Lanka). Sự khan hiếm đầu vào này đã dẫn đến một số tác động về hậu cần cũng như kinh tế đối với nông dân, cụ thể là:

• 50% nông dân đã phải mua vật tư từ nhiều cửa hàng bán lẻ khác nhau
• 79% nông dân không thể mua sản phẩm họ cần do thiếu nguồn cung
• 80% nông dân phải chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm thuốc BVTV thông thường (hoá học)

Kể cả khi nông dân Sri Lanka có thể sản xuất được nông sản với giá bán cao hơn (tăng khoảng 45%) do tình trạng thiếu lương thực quốc gia, thì chi phí gia tăng này vẫn không đủ để bù đắp chi phí đầu vào cao hơn và sản lượng thấp hơn. Nông dân Sri Lanka nhấn mạnh rằng chi phí cho thuốc BVTV hoá học đã gia tăng khoảng 67%.

Thêm vào đó, nghiên cứu cũng cho biết trên một nửa số người được hỏi (cụ thể là 51%) ghi nhận rằng họ đã phun thuốc với liều lượng giảm đi so với liều lượng thông thường; 39% chia sẻ rằng họ đã giảm số lần phun thuốc BVTV. Kết quả là, nông dân Sri Lanka cho biết họ đã thiệt hại năng suất khoảng hơn một nửa (-54%) so với vụ mùa thông thường trước đây trong suốt vụ mùa MAHA năm 2021. Đặc biệt, nông dân trồng lúa gạo, ngô, chè và các loại rau ở vùng cao và đồng bằng đã ghi nhận tình trạng giảm năng suất đáng kinh ngạc là 95% hoặc thậm chí cao hơn.

Có lẽ ghi nhận cần quan tâm nhất đó là có tới 25% nông dân Sri Lanka tham gia khảo sát nói rằng họ đã cân nhắc từ bỏ làm nông nghiệp nếu lệnh cấm thuốc BVTV hoá học vẫn tiếp diễn tới các vụ mùa của năm 2022.

Việc hạn chế nguồn cung và giảm sử dụng các loại thuốc BVTV hoá học cũng khiến những tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến môi trường đất và trang trại ở Sri Lanka trở nên rõ ràng hơn. 81% nông dân cho biết họ phải đối mặt với tình trạng cỏ dại xâm lấn cao hơn; 73% nông dân phải đối mặt với tình trạng sâu hại tấn công nhiều hơn và 77% nông dân gặp phải mức độ lây nhiễm bệnh hại cao hơn.

Nếu được chọn lựa, 75% nông dân cho biết họ mong muốn được sử dụng các loại thuốc BVTV hoá học trong tương lai. Ngoài ra có 1 trên 5 nông dân Sri Lanka được hỏi nói rằng họ sẽ cân nhắc sử dụng thuốc BVTV bất hợp pháp nếu lệnh cấm vẫn duy trì.

###

Tài liệu tham khảo:

Báo cáo bản tiếng Anh tham khảo tại: https://www.eu-asean.eu/wp-content/uploads/2022/10/Sri-Lanka-Impact-Assessment-Study-of-2021-Ban-on-Conventional-Pesticides.pdf

Báo cáo tiếng Việt tham khảo tại: https://croplifevietnam.org/sri-lanka-nghien-cuu-danh-gia-tac-dong-cua-lenh-cam-hoa-chat-nong-nghiep-nam-2021.html